Zalecenia Narodowego Instytutu Leków dotyczące realizacji badań produktów leczniczych na podstawie Decyzji Głównego Inspektora Farmaceutycznego z art. 119a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1977 z późn. zm).

2 września 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1733), która znowelizowała art. 119a Ustawy z dnia 6 września 2001 r.  Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1977).

W związku z nowymi regulacjami, Narodowy Instytut Leków, Narodowe Laboratorium Kontroli Produktów Leczniczych (OMCL) przedstawia zalecenia mające na celu usprawnienie i optymalizację procesu związanego z realizacją badań z art. 119a.

ZALECENIA NARODOWEGO INSTYTUTU LEKÓW

Państwowego Laboratorium Kontroli Produktów Leczniczych (OMCL)

W odniesieniu do art. 3 ust. 9 Ustawy w zakresie zmiany art. 119a ust. 3 u.p.f., celem dotrzymania przez podmiot odpowiedzialny 30-dniowego terminu (liczonego od dnia doręczenia decyzji GIF art. 119a) dostarczenia do laboratorium kontrolnego próbki produktu leczniczego wraz  z dokumentacją oraz ze wszystkimi niezbędnymi do przeprowadzenia badań materiałami, NIL zaleca:

1. Przesłanie do laboratorium kontrolnego, na co najmniej 6 miesięcy przed planowanym wprowadzeniem do obrotu produktu leczniczego, dokumentacji analitycznej – Moduł 3 pkt.: 3.2.S.3.2 (zanieczyszczenia substancji czynnej), 3.2.P.1 (opis i skład produktu leczniczego), 3.2.P.3.2 (skład serii produktu leczniczego), 3.2.P.5.1 (specyfikacja obowiązująca przy zwalnianiu serii oraz w terminie ważności produktu leczniczego), 3.2.P.5.2 (opis metod analitycznych), 3.2.P.5.3 (opis walidacji metod analitycznych), celem dokonania oceny kompletności danych analitycznych i wyspecyfikowania materiałów niezbędnych do przeprowadzenia badań.

Z uwagi na czas potrzebny laboratorium do przeprowadzenia oceny dokumentacji, spisania ewentualnych pytań i przygotowania zapotrzebowania na materiały do badań, NIL zastrzega sobie 20 dni roboczych od otrzymania dokumentacji na odesłanie odpowiedzi do podmiotu odpowiedzialnego.

2. Skonsultowanie z laboratorium kompletności danych w dokumentacji i materiałów niezbędnych do przeprowadzenia badania jakościowego produktu leczniczego. Ze względu na różnice aparaturowe, występujące pomiędzy wytwórcą produktu leczniczego i laboratorium kontrolnym, wykonanie badań jakości produktu leczniczego metodami wytwórcy, odtwarzanymi po raz pierwszy, wymagać może udzielenia przez podmiot odpowiedzialny dodatkowych wyjaśnień (np. uzupełnienie opisu metody) oraz użycia dodatkowych materiałów analitycznych,  niewymienionych w opisie metody w części 3.2.P.5.2, a wykorzystanych przez wytwórcę podczas walidacji metody.

Kompletność dokumentacji i materiałów do badań jakościowych należy rozumieć
w szczególności jako:

– ilość próbki produktu leczniczego (z nadmiarem), która zapewnia wykonanie wszystkich przewidzianych w specyfikacji parametrów oraz zapewni możliwość przeprowadzenia dodatkowych badań weryfikujących wynik niezgodny ze specyfikacją i zabezpieczenie próbki archiwalnej. Ilość nadesłanej próbki musi odpowiadać standardom pracy w NIL, w związku z obowiązującym systemem zarządzania jakością.

– ilość (z nadmiarem) i rodzaj zewnętrznych materiałów odniesienia umożliwiających odtworzenie metody analitycznej przez laboratorium kontrolne, w tym m.in.: wzorce substancji czynnych z ich certyfikatami analitycznymi zawierającymi potencję, wzorce znanych/ wyspecyfikowanych zanieczyszczeń z ich certyfikatami analitycznymi zawierającymi potencję (jeśli wykorzystywane są do badań ilościowych), wzorce substancji używanych do potwierdzenia SST (przydatności układu analitycznego), placebo produktu leczniczego (skład jakościowy substancji pomocniczych powinien odpowiadać użytemu w serii przesłanego do badań produktu leczniczego).
Ilość nadesłanych substancji musi odpowiadać standardom pracy w NIL, w związku z obowiązującym systemem zarządzania jakością.

Uwaga: terminy ważności dostarczonych do NIL substancji wzorcowych nie mogą być krótsze niż termin ustawowo przewidziany dla wykonania badań (90 dni), liczony od dnia dostarczenia kompletu danych i materiałów do laboratorium kontrolnego.

– kolumny chromatograficzne wykorzystywane w badaniach, specyficzne dla badania określonego produktu materiały/odczynniki, np. odczynnik do derywatyzacji, kolumienki SPE, specyficzne sączki, dodatkowe akcesoria do przeprowadzenia badania uwalniania (dodatkowe uchwyty – sinkery, membrany półprzepuszczalne itp.), w przypadku badań aerozoli/proszków do inhalacji dedykowany adaptor do ustnika inhalatora, do przeprowadzenia oznaczeń dawki dostarczanej i wziewalnej,

– udzielenie koniecznych wyjaśnień i uzupełnień, w zakresie zgłoszonych wątpliwości przez laboratorium kontrolne, do opisów metod analitycznych, zawartych w dokumentacji jakościowej,

– certyfikat jakości (zwolnienie do obrotu) dla serii produktu leczniczego przesłanej do badań jakościowych,

– w szczególności dla produktów leczniczych pochodzenia roślinnego, certyfikat jakości (zwolnienie surowca) wyciągu użytego do wytworzenia serii produktu leczniczego przesłanej do badań jakościowych.

O uznaniu kompletności danych i materiałów niezbędnych do badań jakościowych produktu leczniczego, z uwagi na konieczność zapewnienia ważności wyniku badań, decyduje laboratorium kontrolne.

NIL zastrzega sobie prawo do wystąpienia do podmiotu odpowiedzialnego o udzielenie dodatkowych wyjaśnień w przypadku wątpliwości, które powstały w trakcie przeprowadzanych badań jakości produktu leczniczego.

3. W szczególnych przypadkach, gdy podmiot odpowiedzialny zmuszony jest, w celu pozyskania zewnętrznych materiałów odniesienia, skorzystać z pośrednictwa Narodowego Instytutu Leków (np. gdy konieczne jest użycie w badaniach substancji wzorcowej z grupy substancji kontrolowanych, z wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych – NPS), z uwagi na długi okres realizacji zamówień oraz konieczność uzyskiwania indywidualnej zgody na zakup i przetwarzanie (NPS), zgłoszenie takiej potrzeby do NIL na co najmniej 9 miesięcy przed planowanym wprowadzeniem produktu leczniczego do obrotu.

Każdorazowe włączenie się laboratorium kontrolnego w proces pozyskiwania materiałów do badań wymaga indywidualnego uzgodnienia tego przez podmiot odpowiedzialny.

W przypadku, jak wskazano powyżej, NIL zastrzega sobie prawo do wystawienia faktury zaliczkowej na pokrycie kosztów zakupu wzorców lub innych materiałów uzgodnionych z podmiotem odpowiedzialnym.

NIL nie bierze odpowiedzialności za opóźnienia w dostawach materiałów, niezbędnych do przeprowadzenia badań, powstałe z winy ich dostawców.

NIL nie bierze odpowiedzialności za przypadki, w których z powodu opóźniania przez podmiot zgłoszenia do GIF pierwszego wprowadzenia do obrotu produktu leczniczego, dojdzie do utraty ważności substancji wzorcowych lub innych materiałów zakupionych za pośrednictwem NIL.
W takim przypadku konieczne będzie ponowne dokonanie zakupów na koszt podmiotu odpowiedzialnego.